Αυγούστου 12, 2008

Τα βότανα και οι θεραπευτικές ιδιότητές τους

Από την εποχή που ο άνθρωπος περπάτησε πάνω στη γη, το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να αναζητήσει τροφή. Η αναζήτηση της τροφής τον οδήγησε στην εξερεύνηση των φυτών, με σκοπό να ανακαλύψει κατά πόσο ήταν βρώσιμα. Στην πορεία ανακάλυψε ότι τα περισσότερα από αυτά ήταν όντως βρώσιμα, κάποια όμως ήταν δηλητηριώδη και έτσι τα απέφευγε. Σύντομα ανακάλυψαν ότι ορισμένα από τα δηλητηριώδη, σε μικρές δόσεις, χρησίμευαν για την εξερεύνηση του «κόσμου των πνευμάτων» -η φράση αυτή βρίσκεται σε πολλά βιβλία που καταπιάνονται με την πρακτική των μάγων – γιατρών των αρχαίων λαών και τη χρησιμοποιώ εδώ γιατί νομίζω ότι είναι η πιο κατάλληλη.

Οι άνθρωποι λοιπόν αυτοί, οι «μάγοι – γιατροί» τους οποίους ανέφερα πιο πάνω, ανακάλυψαν και τη θεραπευτική φύση των φυτών, δηλητηριωδών ή όχι. Για το σκοπό αυτό πειραματίζονταν στον εαυτό τους δοκιμάζοντας τα φυτά, πολύ μικρή ποσότητα στην αρχή, έως ότου βρουν τη σωστή δόση που θα έφερνε επιθυμητό αποτέλεσμα, καθώς επίσης και τις παρενέργειες που τυχόν υπήρχαν από υπερδοσολογία.

Έτσι, εδώ και χιλιάδες ­χρόνια, ποικιλίες βοτάνων έχουν χρησιμοποιηθεί από τους ανθρώπους για θεραπευτικούς λόγους. Οι κλασσικοί Έλληνες συγγραφείς και γιατροί της αρχαιότητας, όπως ο Ιπποκράτης, ο Αριστοτέλης, ο Διοσκουρίδης, ο Γαληνός έγραψαν διάφορα συγγράμματα για τις θεραπευτικές ιδιότητες και τον τρόπο χρήσης των φυτών, βασισμένοι στις λαϊκές παραδόσεις του καιρού τους ή στη δική τους πρακτική. Ο Ιπποκράτης μάλιστα είχε γράψει πάρα πολλά για ένα σωρό ασθένειες, τα οποία μπορούμε σήμερα να τα βρούμε στο έργο του το οποίο έχει διασωθεί. Από τίτλους έργων του που χάθηκαν βλέπουμε ότι δεν υπήρχε ασθένεια την οποία να μην μπορούσε να θεραπεύσει με τη χρήση των φυτών.

Στα χρόνια του Μεσαίωνα και της Τουρκοκρατίας η χρήση των βοτάνων ήταν πολύ διαδεδομένη στη χώρα μας, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη (λαϊκοί γιατροί με το όνομα Κομογιαννίτες ή Βικογιατροί). Στην Ευρώπη βέβαια η Ιερά Εξέταση δίωκε ως μάγους όσους έκαναν χρήση θεραπευτικών φυτών, οι οποίοι συνήθως εξασκούσαν την τέχνη τους κρυφά

Από τις αρχές του εικοστού αιώνα άρχισε να εγκαταλείπεται η βοτανοθεραπεία και τα φυτά αντικαταστάθηκαν από διάφορα χημικά παρασκευάσματα. Η βαθιά αλλαγή στη στάση των ανθρώπων απέναντι στα βότανα ήταν το αποτέλεσμα της ανάπτυξης της χημικής-φαρμακευτικής βιομηχανίας.

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο φούντωσε πλέον η παραγωγή φαρμάκων με συνθετικές πρώτες ύλες. Όσο γιγαντώνονταν όμως οι χημικές βιομηχανίες τόσο φούντωνε και η πολυφαρμακία. Τα φάρμακα από εκατοντάδες έγιναν χιλιάδες. Το ίδιο όμως και οι αρρώστιες .

Έτσι η ανάγκη επιστροφής στη φύση, έγινε σιγά-σιγά μεγαλύτερη και στον καιρό μας πλέον έχει πολλούς οπαδούς σ’ όλη τη γη. Τα βότανα, που εδώ και πολλά χρόνια είχαν εξαφανιστεί από την αγορά και την κουζίνα μας, γιατί μας έμαθαν να τα περιφρονούμε, ξαναπαίρνουν σιγά-σιγά τη θέση που τους ανήκε.

Όπως απέδειξε η πείρα αιώνων, πολλά φυτά, ρίζες, φύλλα και πολλοί σπόροι διαθέτουν πιο δραστικές θεραπευτικές ιδιότητες από τα φάρμακα και φέρνουν πολύ πιο σίγουρα αποτελέσματα από εκείνα. Και μάλιστα χωρίς παρενέργειες.. Άλλωστε είναι ενδιαφέρον να επιλέγεις μια θεραπεία από τον κήπο, από το βουνό, τα χωράφια και, περισσότερο ενδιαφέρον, να έχεις τη δική σου παραγωγή βοτάνων και μυρωδικών.

Το παράξενο είναι ότι στην εποχή μας, όχι μόνο πλέον δεν αμφισβητείται η πατροπαράδοτη πείρα που θεωρεί αποτελεσματικά τα βότανα για χίλιες-δυο αρρώστιες, αλλά καταφεύγουμε σ’ αυτά και στις θαυματουργές τους ιδιότητες, για να γλυτώσουμε από τις παρενέργειες των φαρμάκων.

Η επιστήμη πια λοιπόν παραδέχεται τη θεραπευτική ιδιότητα των βοτάνων. Στην Ελλάδα δε φυτρώνουν περισσότερα από 4.000 βότανα. Όμως το ζήτημα της εκμετάλλευσης των φαρμακευτικών βοτάνων δεν έχει προχωρήσει πάρα πολύ στη χώρα μας. Τα περισσότερα βότανα περιέχουν ουσίες που επιδρούν σ’ όλο τον ανθρώπινο οργανισμό. Δε δρουν όμως τα βότανα αμέσως, όπως κάνουν τα φάρμακα. Ελάχιστα βότανα έχουν αποτελέσματα από την πρώτη φορά που θα τα πάρουμε, ενώ σχεδόν όλα έχουν αποτελέσματα μόνον όταν τα παίρνουμε καθημερινά και για αρκετές εβδομάδες. Όσο αργά όμως κι αν δρουν τα βότανα, η δράση τους είναι λιγότερο βίαιη από τα φάρμακα και έχει μονιμότερα αποτελέσματα. Άλλωστε το σπουδαιότερο που προσφέρουν τα βότανα, είναι ότι βοηθούν το σώμα μας να θεραπευθεί μόνο του.

Ακόμη και η απλή παρατήρηση διαφόρων λουλουδιών, δέντρων και φυτών που καλλιεργούνται σε διάφορες περιοχές ή η μελέτη των θεραπευτικών ιδιοτήτων τους, κάνει αυτόν που θα ασχοληθεί να νιώσει έντονα κάποιες στιγμές τη δύναμη της μεγάλης Μητέρας Φύσης. Μπορεί να δει κανείς με πόση ευκολία έχουμε σήμερα καταλήξει να εμπιστευόμαστε την υγεία μας στα φάρμακα και αντίθετα πόση δυσκολία, αλλά και δυσπιστία, έχουμε για να στραφούμε στα απλά βότανα, αυτά που βρίσκονται έξω από την πόρτα μας, στην άκρη του δρόμου μας, στην εξοχή, κάτω από τον ολόλαμπρο ήλιο. Τσουκνίδα, μέντα, χαμομήλι, ... σεμνά, ταπεινά φυτά της φύσης, όμως γεμάτα δύναμη να θεραπεύσουν ένα σωρό παθήσεις. Μπορεί η επιστήμη μέσα σε μερικές δεκαετίες να ώθησε την Ιατρική σε θαυμαστά επιτεύγματα, όμως η θεραπευτική δεν είναι υπόθεση μόνο του 20ου αιώνα. Τίποτε δεν πρέπει να παραμελείται. Γνώσεις και παλιές τεχνικές θεραπείας από τα παλαιότερα χρόνια, μας είναι κι αυτές πολύτιμες.

Ας δούμε λοιπόν ορισμένα από τα βότανα, τα πιο κοινά στην Ελλάδα, και τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.

Γενικά στοιχεία των θεραπευτικών φυτών

Στην πατρίδα μας υπάρχουν πολλά είδη φαρμακευτικών φυτών, τα οποία ή βρίσκονται σε άγρια κατάσταση ή καλλιεργούνται. Οι κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες της Ελλάδας επιτρέπουν την ανάπτυξη των φυτών αυτών και όπου καλλιεργούν τέτοια φυτά θα πρέπει να γνωρίζουν ορισμένα στοιχεία από κάθε φυτό και τις ιδιαίτερες συνθήκες κάτω από τις οποίες αναπτύσσεται.

Η περισυλλογή των φαρμακευτικών φυτών δεν γίνεται μια συγκεκριμένη εποχή. Αυτό εξαρτάται από τα μέρη του φυτού που θέλουμε να συλλέξουμε, την περιοχή που φυτρώνει και τη φύση του φυτού.

Η συλλογή των σπόρων γίνεται την εποχή που έχουν ωριμάσει, πράγμα που φαίνεται από τη σκληρότητά τους. Και το ξύλο θα πρέπει να είναι ώριμο, οπότε η καλύτερη εποχή είναι το χειμώνα. Η συλλογή των καρπών γίνεται την εποχή της ωρίμανσής τους. Οι βλαστοί μαζεύονται την άνοιξη και η φλούδα συλλέγεται από νέα κλαδιά άνοιξη ή φθινόπωρο. Τα άνθη συλλέγονται τις πρωινές ώρες μετά τη δροσιά, όταν υπάρχει πλήρης άνθιση, δηλαδή άνοιξη ή φθινόπωρο. Τα φύλλα μαζεύονται κυρίως τις απογευματινές ώρες την εποχή που το φυτό ανθίζει και οι ρίζες όταν έχει αποθηκεύσει εκεί όλες τις ουσίες, δηλαδή στο τέλος του καλοκαιριού και προς το φθινόπωρο. Η συλλογή ολόκληρου του φυτού γίνεται προς το τέλος της άνοιξης.

Η αποξήρανση των φαρμακευτικών φυτών πρέπει να γίνει με μεγάλη προσοχή έτσι ώστε να μη χάσουν τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες. Για το λόγο αυτό αμέσως μετά το μάζεμα τα φυτά πρέπει να εκτίθενται σε χώρο που αερίζεται καλά, κάτω από σκιά, να μην έχει υγρασία, να είναι ζεστός και να τα βοηθάμε να ξεραθούν γυρίζοντας σε διάφορες πλευρές τα φύλλα ή τα άνθη.

Αμέσως μετά την αποξήρανση, αφαιρούμε οποιαδήποτε ξένη ουσία βρίσκεται πάνω στο φυτό και το τοποθετούμε σε δοχείο που κλείνει καλά και στο οποίο γράφουμε σε ετικέτα την ημερομηνία αποξήρανσης και τα στοιχεία του φυτού. Η θερμοκρασία διατήρησης πρέπει να είναι η κανονική, να μην υπάρχει υγρασία και φως. Επειδή με τον καιρό τα φυτά χάνουν τις ιδιότητές τους, καλό είναι να τα ανανεώνουμε μια φορά το χρόνο.

Για την χρήση των βοτάνων θα πρέπει αυτός που τα χρησιμοποιεί να γνωρίζει ορισμένους κανόνες. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή στην προμήθεια του κάθε βοτάνου, διότι από απροσεξία ή από άγνοια μπορεί να γίνει προμήθεια κάποιου άσχετου με την συγκεκριμένη ασθένεια του ενδιαφερομένου. Επίσης θα ήταν καλή μια δοκιμή στην χρήση του φυτού πριν από την κανονική θεραπεία. Υπάρχει δε περίπτωση σε κάθε ασθένεια να συστηθεί ένας συνδυασμός βοτάνων, για αυτό θα πρέπει να επερωτηθεί ειδικός. Συνιστάται μεγάλη προσοχή στην χρήση των βοτάνων, γιατί ορισμένα από αυτά είναι αρκετά επικίνδυνα εξ αιτίας των δηλητηριωδών ουσιών που τυχόν περιέχουν.

Κυριότερα παρασκευάσματα των φυτών:

Αφέψημα: Βάζουμε το θεραπευτικό μέρος του φυτού (ρίζες, φλούδες, κοτσάνια, σπόροι) σε νερό και τ’ αφήνουμε να βράσουν σε σιγανή φωτιά. Στραγγίζουμε ύστερα το υγρό και το χρησιμοποιούμε ανάλογα με την περίπτωση.
Εκχύλισμα: Γίνεται όταν βράσουμε το υγρό που περιέχει τα φυτά τόσο πολύ ώστε να εξατμιστεί ένα μέρος του.
Ψυχρό έμβρεγμα: Παίρνουμε το φυτό και το ρίχνουμε μέσα σε κρύο νερό για αρκετό χρόνο, ώστε να διαλυθούν τα συστατικά του. Στραγγίζουμε ύστερα το ζουμί και το χρησιμοποιούμε.
Θερμό έμβρεγμα: Είναι το ίδιο με το ψυχρό αλλά γίνεται με χλιαρό νερό.
Βάμμα: Παίρνουμε το φυτό και το ρίχνουμε σε οινόπνευμα, όπου παραμένει αρκετό χρόνο. Το υγρό που προκύπτει λέγεται βάμμα και είναι μόνο για εξωτερική χρήση.
Έγχυμα: Είναι η καλύτερη μέθοδος για να πάρουμε τις φαρμακευτικές ιδιότητες των ευαίσθητων μερών των φυτών, των λουλουδιών και των φύλλων τους. Γίνεται ρίχνοντας σε βραστό νερό, αφού το κατεβάσουμε από τη φωτιά, το θεραπευτικό μέρος του φυτού για 10-20 λεπτά, το σουρώνουμε και το χρησιμοποιούμε.

Ας δούμε τώρα μερικές παθήσεις και ποια βότανα βοηθούν:

Άγχος: Έγχυμα φασκόμηλου. Αφέψημα από φλούδες μήλου και γαρύφαλλου.
Αδυναμία οργανισμού: Αφέψημα φύλλων τσουκνίδας. Με δυο φλιτζάνια του καφέ την ημέρα αναζωογονείται όλος ο οργανισμός. Έγχυμα δενδρολίβανου. Επίσης βοηθούν πολύ τα παζάρια σαλάτα.
Αδυνάτισμα: Έγχυμα χαμομηλιού ή Λουΐζας. Αφέψημα από φύλλα πικραλίδας και άνθη.
Αδύνατη μνήμη: Έγχυμα βασιλικού, μαντζουράνας και δενδρολίβανου.
Αέρια εντέρων: Έγχυμα γλυκάνισου, χαμομήλι, μέντα, βασιλικός, δυόσμος, φασκόμηλο, μαντζουράνα, δενδρολίβανο, μαϊντανός.
Αίμα (καθαρισμός και αποτοξίνωση): Έγχυμα μαϊντανού. Επίσης ωμά ή βρασμένα κρεμμύδια και πικραλίδα, καθώς και έγχυμα λάχανου.
Αιμορροΐδες: Αχιλλέα, Λιναρόσπορος. Κατάπλασμα με φύλλα μελιτζάνας ή κοτσάνια ψημένα και κοπανισμένα σαν πούδρα. Επίσης βοηθάει να τρώμε πεπόνι.
Αναιμία: Έγχυμα από φύλλα καρυδιάς, δενδρολίβανο, κάρδαμο. Σαλάτες με κάρδαμο και ραπανάκια, καθώς και γλυκό του κουταλιού από φρέσκο ολόκληρο καρύδι.
Αρθριτικά: Αφέψημα σελινόριζας ή σπόρων σέλινου. Αρκούν δυο έως τρία κουταλάκια του γλυκού σε τρία ποτήρια νερό. Με προσοχή όμως γιατί το σέλινο ρίχνει την πίεση. Έγχυμα τίλιου, δυόσμου, χαμομηλιού, τσουκνίδας και αγριάδας.
Αρτηριοσκλήρωση: Σκόρδο, βρασμένες αγκινάρες, κρεμμύδια, πράσα, πικραλίδα, κάρδαμο, λεμόνι.
Άσθμα: Αφέψημα μαϊντανού και τσουκνίδας. Έγχυμα μέντας και δενδρολίβανου. Σε περίπτωση κρίσης εισπνέουμε μέντα που βράζει, σε αναλογία 50 γρμ. μέντας σε ένα λίτρο νερό.
Αϋπνία: Έγχυμα τίλιου, θυμάρι, δενδρολίβανο, θαλασσόχορτο.
Αφροδισιακό: Αφέψημα σπόρων τσουκνίδας. Ωμά ραπανάκια, κουκιά, κάρδαμο, πιπεριές, κανέλλα. Αφέψημα πιπερόριζας (ginger). Θεωρείται ότι το σέλινο τονώνει τη γυναικεία γενετήσια ορμή, το κρεμμύδι και η μέντα την ανδρική. Το μαρούλι θεωρείται ως κατευναστικό της γενετήσιας ορμής.

Βήχας: Έγχυμα μέντας, ευκαλύπτου, θυμάρι, δυόσμος. Βοηθούν κι εδώ οι εισπνοές μέντας που βράζει στην ίδια αναλογία με την περίπτωση του άσθματος.

Διαβήτης: Έγχυμα μαντζουράνας, φύλλων καρυδιάς, ευκαλύπτου, τίλιου. Ωμό σέλινο, καρότα.
Διανοητική κούραση: Έγχυμα βασιλικού, μέντας, μαντζουράνας, φασκόμηλου. Αφέψημα τσουκνίδας. Ωμό σέλινο και μαϊντανό.
Διάρροια: Έγχυμα ρίγανης, κύμινου, Λουΐζας, θυμαριού. Αφεψήματα κυδωνιού και άνθη ροδιού. Επίσης ρύζι λαπά με λεμόνι.
Διουρητικά: Έγχυμα Λουΐζας, χαμομηλιού, μαϊντανό, γλυκάνισο, κύμινο. Βασιλικός, άνηθο. Επίσης σπανάκι, σέλινο, καρπούζι πεπόνι και αγκινάρες, βρασμένα ή σε χυμούς.
Δυσκοιλιότητα: Έγχυμα σέννας, η οποία θεωρείται δυνατό καθαρτικό. Αφέψημα φασκόμηλου. Επίσης καρότα, κρεμμύδια, φρέσκος βασιλικός, ντομάτες, μπάμιες, σύκα, πεπόνι.
Δυσπεψία: Έγχυμα ρίγανης, δενδρολίβανο, ευκάλυπτος, χαμομήλι, θυμάρι.

Εγκαύματα: Κομπρέσες με έγχυμα τίλιου ή χυμό αγγουριού ή νερό και ξύδι. Κατάπλασμα από πολτό λάχανου στο μπλέντερ.
Έλκος: Έγχυμα μολόχας, δυόσμου, χαμομηλιού, χυμός λάχανου.
Έμμηνα: Έγχυμα φασκόμηλου, θυμαριού, ρίγανης και δενδρολίβανου για τους πόνους, καθώς και αφέψημα κανέλλας. Όταν δεν έχουν σταθερή ημερομηνία, έγχυμα φασκόμηλου ή μαϊντανού.

Ζάχαρο: Αφέψημα από ρίζες σέλινου, έγχυμα μαντζουράνας.

Ημικρανία: Έγχυμα τίλιου ή αφέψημα βασιλικού.

Ισχιαλγία: Έγχυμα μέντας ή τίλιου.

Κακοσμία στόματος: Σέλινο, φλούδα κανέλλας, γαρύφαλλο. Για τη μυρωδιά του σκόρδου μασάμε ωμό μαϊντανό.
Καρδιοτονωτικά: Έγχυμα δενδρολίβανου, κύμινου, ωμό σκόρδο. Για πόνους έγχυμα μελισσόχορτου.
Καρκίνος (πρόληψη): Καρότα, σέλινο, μαϊντανό, παζάρια, κάρδαμο ωμά σε σαλάτες.
Κολικοί κοιλιάς: Έγχυμα άνηθου και θυμαριού.
Κολικοί νεφρού: έγχυμα σέλινου.
Κολικοί στομάχου: αφέψημα δυόσμου με γλυκάνισο.
Κυκλοφοριακό (για θρόμβωση): Αφέψημα από φράουλες, κάρδαμο. Έγχυμα από θυμάρι ή πικραλίδα. Ωμά σκόρδα, κρεμμύδια και βραστά πράσα.

Νεύρα: Έγχυμα φασκόμηλου, δυόσμου, χαμομηλιού, μελισσόχορτου και τίλιου. Γενικότερα βοηθάει μια διατροφή πλούσια σε βιταμίνη Β.
Νεύρωση στομάχου: Έγχυμα από χαμομήλι, βασιλικό, φασκόμηλο, δενδρολίβανο.
Νεφρά (άμμος, πέτρα): Έγχυμα Λουΐζας, σέλινο. Αφεψήματα αγριάδας, αψιθιάς, μαϊντανό. Αγγιναρόζουμο και αγκινάρες, ραδικόζουμο και ραδίκια, πικραλίδες, μήλα, φράουλες, πεπόνι.

Πονοκέφαλος: Έγχυμα μέντας ή θυμαριού όταν οφείλεται σε κρυολόγημα, έγχυμα δενδρολίβανου, μελισσόχορτου ή χαμομηλιού όταν οφείλεται σε υπερένταση.
Πυρετός: Έγχυμα φασκόμηλου ή βασιλικού.

Ρευματισμοί: Έγχυμα από τίλιο, δυόσμο, δενδρολίβανο, φασκόμηλο. Αφέψημα αγριάδας και τσουκνίδας. Χυμός από ωμή πατάτα, σέλινο και λεμόνι στο μπλέντερ, καθημερινά τρία ποτήρια του κρασιού. Πικραλίδες, μαρούλι, κεράσια, πεπόνι και κολοκυθόσποροι.

Συκώτι: Έγχυμα μέντας, φασκόμηλο, δενδρολίβανο. Για τους πόνους και αντικαρκινική πρόληψη χυμούς ωμής πατάτας, μαϊντανό, παντζάρια, μαρούλι. Χρησιμοποιούνται ξεχωριστά ή όλα μαζί στο μίξερ.

Τυμπανισμός κοιλιάς: Έγχυμα από γλυκάνισο, χαμομήλι, κορίανδρο.

Υπέρταση: Ωμός μαϊντανός, τρεις σκελίδες σκόρδο την ημέρα, κρεμμύδι, σέλινο, αγκιναρόζουμο. Έγχυμα μελισσόχορτου και φασκόμηλου.
Υπόταση: Έγχυμα μάραθου, χυμός πορτοκαλιού ή τομάτας.

Φλεβίτιδα – Κιρσοί: Ωμές φράουλες ή αφέψημα από φράουλες, μια σκελίδα σκόρδο την ημέρα, πικραλίδες σαλάτα, ραδικόζουμο.
Φούσκωση: Έγχυμα βασιλικού, χαμομήλι, δυόσμο, φασκόμηλο, μέντα, μαντζουράνα.

Χολή: Έγχυμα αγριάδας, δενδρολίβανο, δυόσμο, μέντα. Αφέψημα από σπόρους και φύλλα μαϊντανού. Ραπανάκια, πικραλίδες, μαϊντανό, καρότα, πεπόνι, φράουλες, κεράσια.
Χοληστερίνη: Ζουμί από βρασμένα φύλλα και κοτσάνια αγκινάρας, χυμούς λεμονιού, πικραλίδες σαλάτα.

5 σχόλια:

  1. Εξαιρετικό άρθρο αλλά δεν πρόλαβα να το διαβάσω όλο
    Καλά είσαι;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ωραιότατη η ανάρτηση σου περί Σαμοθράκης.Μάλλον είσαι για τις διακοπές του Αυγούστου εκεί τώρα.Καλά να περάσεις σου εύχομαι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Περασα τυχαια κι εμεινα!(λιγο τα βοτανα, λιγο η Σαμοθρακη, με συνεπηρες!)Να εισαι καλα!
    Οι καβειροι μαζι σου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Σας ευχαριστώ παιδιά όλους.Πράγματι, στη Σαμοθράκη είμαι και πάλι εκτάκτως,΄για δουλειά αυτή τη φορά, μέχρι τα μέσα του μήνα. Ευχαριστώ και τον Κaveiro και ελπίζω πράγματι να είναι μαζί μου οι Κάβειροι, αν και δεν πρόλαβα ακόμη φέτος να τους επισκεφτώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. http://www.ert.gr/afieromata/votana/votana.html
    http://www.votanafysh.gr/
    http://botanapavloy.blogspot.com/

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.